กบฏยังเติร์ก หรือ กบฏเมษาฮาวาย

กบฏยังเติร์ก หรือ กบฏเมษาฮาวาย เป็นความพยายามก่อรัฐประหารเมื่อวันที่ 1 เมษายน - 3 เมษายน พ.ศ. 2524 เพื่อยึดอำนาจการปกครองของนายกรัฐมนตรีพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ผู้ก่อการประกอบด้วยนายทหารซึ่งจบจากโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า รุ่น 7 หรือที่เรียกว่ารุ่น ยังเติร์ก ได้แก่ พันเอกมนูญ รูปขจร(ม.พัน.4 รอ.), พ.อ.ชูพงศ์ มัทวพันธุ์ (ม.1 รอ.), พ.อ.ประจักษ์ สว่างจิตร (ร.2), พันโทพัลลภ ปิ่นมณี (ร.19 พล.9), พ.อ.ชาญบูรณ์ เพ็ญตระกูล (ร.31 รอ.), พ.อ.แสงศักดิ์ มงคละสิริ (ช.1 รอ.), พ.อ.บวร งามเกษม (ป.11), พ.อ.สาคร กิจวิริยะ (สห.มทบ.11) โดยมี พล.อ.สัณห์ จิตรปฏิมา รองผู้บัญชาการทหารบก เป็นหัวหน้าคณะ

คณะผู้ก่อการที่เรียกตัวเองว่า "คณะกรรมการสภาปฏิวัติ" ได้เริ่มก่อการเมื่อเวลา 02.00 น. ของวันที่ 1 เมษายน โดยจับตัว พล.อ.เสริม ณ นคร ผู้บัญชาการทหารสูงสุด, พลโทหาญ ลีนานนท์, พลตรีชวลิต ยงใจยุทธ และพล.ต.วิชาติ ลายถมยา ไปไว้ที่หอประชุมกองทัพบก และออกแถลงการณ์คณะปฏิวัติ มีใจความว่า

เนื่องจากสถานการณ์ของประเทศทุกด้านกำลังระส่ำระส่ายและทรุดลงอย่างหนัก เพราะความอ่อนแอของผู้บริหารประเทศ พรรคการเมืองแตกแยก ทำให้เสถียรภาพของรัฐบาลสั่นคลอน จึงเป็นจุดอ่อนให้มีคณะบุคคลที่ไม่หวังดีต่อประเทศเคลื่อนไหว จะใช้กำลังเข้ายึดการปกครองเพื่อเปลี่ยนแปลง การปกครองเป็นแบบเผด็จการถาวร ดังนั้นเพื่อความปลอดภัยและอยู่รอดของประเทศ คณะปฏิวัติซึ่งประกอบด้วยทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ ตำรวจ และพลเรือน จึงได้ชิงเข้ายึดอำนาจการปกครองของประเทศเสียก่อน

พร้อมกับได้ยกเลิกรัฐธรรมนูญ, ยุบสภา ถอดถอนคณะรัฐบาล ประกาศแต่งตั้งข้าราชการระดับสูง พร้อมกับเปิดเพลงปลุกใจออกอากาศทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยตลอดเวลา ขณะที่ตามสถานที่ต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานครได้มีการตั้งบังเกอร์ กระสอบทราย และมีกำลังทหารพร้อมอาวุธรักษาการณ์อยู่อย่างเข้มงวด พร้อมทั้งมีการอัญเชิญธงชาติไทยขึ้นสู่ยอดเสาด้วย เพื่อเป็นสัญลักษณ์

ทางฝ่ายรัฐบาล โดย พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ได้กราบบังคมทูลเชิญพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จพระราชดำเนินไปประทับที่ กองทัพภาคที่ 2 ค่ายสุรนารี จังหวัดนครราชสีมา ตั้งกองบัญชาการตอบโต้ และใช้อำนาจปลดผู้ก่อการออกจากตำแหน่งทางทหาร โดยได้กำลังสนับสนุนจาก พล.ต.อาทิตย์ กำลังเอก รองแม่ทัพภาคที่ 2

การตอบโต้กลับของทางรัฐบาล เริ่มต้นด้วยการโดยส่งเครื่องบินเอฟ-16 บินเข้าสู่พื้นที่กรุงเทพฯเพื่อสังเกตการณ์ พร้อมกับเคลื่อนกำลังพลเข้ามา ทหารทั้ง 2 ฝ่ายปะทะกันเล็กน้อย มีทหารฝ่ายก่อการเสียชีวิต 1 นาย และบาดเจ็บ 1 นาย มีพลเรือนถูกลูกหลงเสียชีวิตและบาดเจ็บอย่างละ 1 คน ซึ่งการกบฏก็ได้ยุติลงอย่างรวดเร็วในเวลาเช้าตรู่ของวันที่ 3 เมษายน เมื่อกองกำลังฝ่ายก่อการได้เข้ามอบตัวกับทางรัฐบาลรวมทั้งสิ้น 155 คน นับเป็นเวลาทั้งหมด 55 ชั่วโมงตั้งแต่เกิดเหตุการณ์จนจบ

ขณะที่แกนนำของฝ่ายผู้ก่อการเดินทางหลบหนีออกนอกประเทศ พ.อ.มนูญ รูปขจร ลี้ภัยที่ประเทศเยอรมนี, พล.อ.สัณห์ จิตรปฏิมา หัวหน้าคณะได้หลบหนีไปยังประเทศพม่า ก่อนที่จะได้รับพระราชทานอภัยโทษเป็นจำนวน 52 คน ซึ่งเป็นระดับแกนนำ เนื่องในวโรกาสวันฉัตรมงคล 5 พฤษภาคม ได้รับนิรโทษกรรมทางการเมือง และได้รับการคืนยศทางทหารในเวลาต่อมา ซึ่งต่อมาคณะนายทหารเหล่านี้ก็ได้นำธูปเทียนไปกระทำการขอขมา พล.อ.เปรม ถึงบ้านสี่เสาเทเวศน์ ซึ่งเป็นบ้านพัก ในวันที่ 22 มิถุนายน ขณะที่ พล.อ.สัณห์ เมื่อเดินทางกลับสู่ประเทศไทยแล้ว หาได้กระทำเช่นนั้นไม่ และได้ปฏิเสธที่จะให้สัมภาษณ์ใด ๆ 

ภายหลังเหตุการณ์ พล.ต.อาทิตย์ กำลังเอก ซึ่งเป็นกำลังสำคัญคุมกำลังทหารต่อต้าน ได้รับความไว้ใจจาก พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ เป็นอันมาก ได้เลื่อนเป็นพลโท (พล.ท.) ตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 1 คุมกองกำลังรักษาพระนคร และเป็นผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารบก ใน 6 เดือนต่อมา

อนึ่ง การกบฏครั้งนี้ มีจำนวนกำลังทหารเข้าร่วมมากถึง 42 กองพัน ถือได้ว่ามากที่สุดในประวัติศาสตร์ และมีบางข้อมูลระบุว่า ในเวลาเย็นก่อนหน้าที่จะเกิดเหตุการณ์เพียงวันเดียว ทางฝ่ายผู้่ก่อการ คือ พ.อ.ประจักษ์ ได้เข้าพบ พล.อ.เปรม ถึงบ้านพักสี่เสาเทเวศร์ เพื่อเกลี่ยกล่อมให้เข้าร่วม โดยให้เป็นหัวหน้าคณะและจะให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อ เพื่อจขัดอิทธิพลของนักการเมือง แต่ พล.อ.เปรม ไม่ตอบรับ พร้อมกลับเข้าบ้านพักและหลบหนีออกไปได้

อ้างอิง จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี